برای کیهان کلهر؛ صدای باشکوه مردم کُرد - مهسان بلاگ

او شب آدینه در میانه های کنسرتی که به همراه گروه رامبرانت تریو در لندن برگزار گردید، پیش از آن که قطعه پایانی را به بچه ها کُرد تقدیم کند، با جملاتی مطمئن، اما آغشته به اندوه از پشت میکروفن حرف هایی زد که خیلی ها به ویژه همشهری های کُرد او انتظار داشتند: روز های اخیر، روز های سختی برای ما مردم کُرد بود. خشونت و جنگی علیه ما در شمال سوریه راه افتاده و مردم بزرگ کُرد زیر سرکوب رنج می کشند و البته این کشته های بیشتر، آواره های بیشتر و پناهندگان بیشتری خواهد داشت و آن منطقه از دنیا با مسائل بیشتری روبه رو خواهد بود. ما می دانیم که بعضی سیاستمداران این چیز ها را نمی فهمند.

قرار بود در استانبول نیز کنسرتی داشته باشم که آن را لغو کردم. به نشانه احترام به برادران کُردم، قطعه آخر را به زبان کُردی برای بچه های کُرد می خوانم که حالا در این جنگ هستند. امیدوارم روزی در دنیایی زندگی کنیم که خبری از جنگ نباشد و مطمئن باشیم همه در بستری آرام می خوابند. من نمی توانم حرف بزنم و کلامی ندارم که بگویم و این قطعه آخر را تقدیم می کنم به بچه ها کُرد.

و همه حرف های استاد پرآوازه کمانچه ایرانی درحالی بیان شد که ساعاتی قبل، او در صفحه اینستاگرامش شرح داده بود که کنسرت را لغو نخواهند کرد و درواقع با همان سلاح ساز به رزمندگی خود ادامه خواهد داد. این نظرات او در صفحات اجتماعی و توییتر واکنش های زیادی در پی داشت و کاربران با هشتگ نه به کنسرت استانبول، خواهان لغو آن شدند. هنر قوام یافته در خدمت اهداف بزرگ قرار می گیرد.

شاید این حرف و حدیث ها و شاید دنیا بینی، مسئولیت پذیری و در نهایت نگاه پررنجی که هنرمند را از دنیای بیرون به دنیای درونی و عشق به هنر می کشاند، همگی در رساندن کیهان کلهر به این تصمیم تاثیرگذار باشد. در هر حال، این موضوع بهانه ای شد تا درباره مسئولیت هنرمند در برابر دنیای اطرافش حرف بزنیم؛ مسئولیتی که احمد بخارایی، جامعه شناس و مدیر گروه مسائل و آسیب های اجتماعی انجمن جامعه شناسی ایران در مصاحبه با شهروندآنلاین از آن به عنوان هنر متعهد یاد می نماید. هنر می تواند جهت گیری داشته باشد.

از نگاه پست مدرنیسم، هنر برای هنر است، اما از سوی دیگر هنر در خدمت یک امر دیگر و یک هدف بزرگتر است. در ماجرای لغو کنسرت کیهان کلهر، هنر برای یک امر اجتماعی به کار گرفته شد و درواقع متعهد بود. شخصا هم هنر متعهد را می پسندم. ممکن است در برهه ای و برای این که نفس هنر شکل بگیرد هنر برای هنر خوب باشد، اما وقتی هنر قوام پیدا کرد، می تواند به عنوان وسیله ای در خدمت اهداف بزرگتر باشد. فرقی نمی نماید هنرمند شاعر، مجسمه ساز، موزیسین یا هنرپیشه باشد. این پیوستگی بین اجزای اجتماعی، جامعه را پویا می نماید و هنرمندان هم عضوی از این اجتماع هستند.

هنرمندی مسئول است که به مخاطبان خود راست بگوید

هنر متعهد، فقط همین؟ تغییر تصمیم کیهان کلهر هیچ دستاورد و نتیجه دیگری ندارد؟ در این باره هم بخارایی معتقد است که این تصمیم جز تعهد این هنرمند، نشان دهنده موارد دیگری هم هست: این اتفاق یعنی موزیسین بزرگ حواسش به مخاطبانش، کسانی که دنبالش می نمایند و صدای سازش را می شنوند، هست. می فهمد و با آن ها وارد دیالوگ می گردد و درنهایت تشخیص می دهد که این طور عمل کند. به نوعی این کار، پیغام دریافت و پیغام رساندن است، وگرنه می توانست با توجه به موقعیتی که در ترکیه دارد کنسرت را برگزار کند و کلی هم درآمد داشته باشد. نمونه های این چنینی کم نیست. خیلی ها هنر را به پول می فروشند.

برای آن ها هنر در خدمت شخص، امیال و آرزوهایش است، اما کلهر منافع فردی خود را فدای منفعت جمعی کرد. آرش نصیری، فعال حوزه موسیقی و مدیر برنامه هزار صدا هم در مصاحبه با شهروندآنلاین تقریبا همین نظر را دارد و از کلهر به عنوان هنرمندی مسئولیت پذیر یاد می نماید: هر هنرمندی مسئول است که به مخاطبان خود راست بگوید و ایده ای را که درباره مسئولیت اجتماعی دارد، اجرا کند. مسئولیت اجتماعی یکی از مهمترین پارامتر های انسانی است که باید برای هنرمند پررنگ باشد. کیهان کلهر هم نظری درباره اتفاقات اطراف خود دارد، ضمن این که خود نیز کُرد است و جامعه هم از او توقعاتی دارد، به ویژه درباره این کنسرت که قرار بود در استانبول به عنوان بزرگترین شهر ترکیه و پایتخت فکری آن کشور برگزار گردد.

تاثیر بر مردم و سیاستمداران

سوال دیگری هم درباره ماجرای لغو کنسرت کیهان کلهر در ترکیه با این مضمون مطرح است که آیا تصمیمات این چنینی هنرمندان می تواند بر عملکرد سیاست گذاران و در کل بر مناسبات دنیای تاثیرگذار باشد؟ آرش نصیری در پاسخ به این سوال می گوید: سیاستمداران که کار خود را می نمایند، اما این که یک نظر این طور اعلام گردد، طبیعتا تاثیرگذار است. اگر سیاستمداران همه جامعه را با خود همراه بدانند، بدتر رفتار می نمایند، اما رفتار های این چنینی می تواند ترمز آن ها را بگیرد. مردم هم در هر سطحی که باشند، یاد می گیرند مسئولیت اجتماعی را رعایت نمایند و به هر اتفاقی واکنش درستی نشان دهند.

انعطاف پذیر بودن یک هنرمند

نکته دیگری که درباره این ماجرا پررنگ است، تأثیر شبکه های اجتماعی است، اگرچه گاهی هم به بحث های جنجالی و حتی توهین آمیز می انجامد. البته احمد بخارایی به طور کلی در ماجرای لغو کنسرت و حاشیه هایش سه پیغام را قابل ذکر می داند که اصلی ترین آن مهم بودن حضور هنرمند در شبکه های مجازی است: شبکه های مجازی اسمشان مجازی است، درحالی که بیشتر از شبکه های حقیقی کارایی دارند.

طبیعتا ایشان پیغامی را که از طرف اعضای شبکه های اجتماعی ارسال شده، دریافت نموده و به آن بی توجه نبوده است و این یعنی شبکه های مجازی مهم اند و افراد هم باید به کارکرد آن واقف باشند. وقتی هنرمند بر مواضع قبلی خود اصرار ندارد و با توجه به خواست مردم تصمیم خود را تغییر می دهد نشانه انعطاف پذیری او است که باز هم ارزشمند است و بر مردم تأثیر دارد. او معتقد است که پیغام دوم این حرکت به سایر هنرمندان است تا بدانند چطور عمل نمایند و درنهایت هم این اتفاق نشان دهنده همبستگی مهمی است که شکل گرفته است.

کیهان کلهر در همان دیداری که در ابتدای گزارش از آن یاد شد، درباره فرهنگ ساز بودن هنرمند صحبت کرد و این که جامعه اگرچه با سیاست و اجتماع گره خورده، اما برای رسیدن به سرمنزل مقصود حتما باید از کوچه فرهنگ گذر کند. حالا هم با تصمیم اخیرش در همان راه حرکت کرد؛ حرکتی که از قبل آغاز شده، شهر خاموش را تحت تأثیر رنج های مردم حلبچه و تنها نخواهم ماند را تحت تأثیر اتفاقات وطنش ساخته است.

hodablog.ir: هدا بلاگ | انجمن گفتگوی سیستم مدیریت محتوای هدا بلاگ